Gần 60% nhân sự công nghệ thông tin (IT) bị thôi việc trong năm 2023 vẫn chưa tìm được công việc mới vào năm 2024, một con số đáng báo động so với nhóm chủ động thôi việc - theo một báo cáo gần đây từ VietnamWorks inTECH thuộc VietnamWorks - Navigos Group. Điều này cho thấy sức ép cạnh tranh ngày càng khốc liệt trong thị trường việc làm ngành IT.
Báo cáo "Thực trạng Nhân sự và Tuyển dụng ngành Công nghệ thông tin trong làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) giai đoạn 2024 - 2025" được xây dựng dựa trên phản hồi của gần 1.500 ứng viên thuộc nhiều vị trí, ngôn ngữ lập trình, kinh nghiệm, và hơn 500 doanh nghiệp.
Trong giai đoạn tháng 7 và tháng 8 năm 2024, những thay đổi sâu sắc của ngành IT toàn cầu và Việt Nam phản ánh sự bùng nổ và ứng dụng mạnh mẽ của AI.
Năm 2023 là một cột mốc quan trọng đánh dấu sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), đưa công nghệ này lên hàng đầu trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Sự phát triển vượt bậc của AI đã mở ra những cánh cửa mới cho tự động hóa và nâng cao hiệu suất làm việc, hứa hẹn một tương lai đầy tiềm năng. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, AI cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đối với thị trường lao động. Hàng triệu người lao động đang đứng trước ngưỡng cửa của những thay đổi lớn, buộc phải thích ứng với những yêu cầu mới của kỷ nguyên số. Để tồn tại và phát triển, họ cần không ngừng học hỏi và nâng cao kỹ năng, sẵn sàng chuyển đổi nghề nghiệp để bắt kịp với tốc độ phát triển chóng mặt của công nghệ.
Sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại tương lai của ngành công nghệ thông tin. Mặc dù AI có khả năng tự động hóa nhiều nhiệm vụ, thay thế một số vị trí truyền thống, nhưng đồng thời nó cũng mở ra vô vàn cơ hội việc làm mới. Đặc biệt, với sự ra đời của công nghệ AI sinh thành (Generative AI), việc phát triển các giải pháp thông minh trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Ngay cả các đội ngũ nhỏ cũng có thể tạo ra những đột phá đáng kinh ngạc, góp phần vào sự phát triển của ngành.
Ông Phan Thanh Hiền, Giám đốc sản phẩm và công nghệ của Navigos Group, cho biết: "Ngành Công nghệ thông tin Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024. Với sự bùng nổ của AI, đặc biệt là Generative AI, chúng ta chứng kiến sự thay đổi trong cách làm việc, tự động hóa và tối ưu hóa quy trình. Các doanh nghiệp phải đối mặt với nhu cầu ngày càng lớn về chuyên gia AI, nhưng đồng thời cũng phải trang bị nhân sự những kỹ năng mới."
Sự xuất hiện của AI đang định hình lại tương lai của ngành công nghệ thông tin. Trong khi AI đảm nhận những công việc lặp đi lặp lại, con người sẽ chuyển hướng sang những nhiệm vụ đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy phản biện cao cấp và khả năng làm việc nhóm. Lập trình viên sẽ trở thành những kiến trúc sư phần mềm, kỹ sư kiểm thử sẽ đảm nhận vai trò đảm bảo chất lượng tổng thể, và nhà thiết kế sẽ tạo ra những trải nghiệm người dùng độc đáo. Tuy nhiên, để thành công trong môi trường làm việc mới, con người cần không ngừng nâng cao kỹ năng và thích ứng với những công nghệ mới.
Thách thức và giải pháp
Thách thức lớn nhất đối với nhân sự IT và ngành tuyển dụng không đến từ chính công nghệ AI, mà từ khả năng thích nghi của con người. Ông Hiền nhấn mạnh: "Thay vì xem AI là rào cản, nhân sự cần học cách khai thác nó như một công cụ hỗ trợ, tăng hiệu suất và cải thiện công việc. Điều này đòi hỏi sự thay đổi về kỹ năng, tư duy và phương pháp làm việc."
Để vượt qua thách thức, nhân sự IT cần liên tục học hỏi và trang bị cho mình các kỹ năng sử dụng AI. Doanh nghiệp cũng cần đầu tư vào việc đào tạo nhân viên và xây dựng văn hóa công nghệ linh hoạt, khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Muốn giữ chân các chuyên gia IT, doanh nghiệp phải tạo ra một "sân chơi" công nghệ hấp dẫn. Các kỹ sư phần mềm thường tìm kiếm những thử thách mới, những dự án có độ phức tạp cao. Vì vậy, việc xây dựng một môi trường làm việc linh hoạt, khuyến khích sáng tạo và tạo điều kiện để họ đóng góp ý tưởng là điều kiện tiên quyết để thu hút và giữ chân nhân tài.
Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần áp dụng các chiến lược giữ chân nhân tài, đặc biệt là các chuyên gia AI, bằng cách cung cấp mức lương cạnh tranh và tạo điều kiện để họ tiếp cận các công nghệ tiên tiến nhất.
Thị trường lao động IT đang trải qua một cuộc cách mạng với sự xuất hiện của các công cụ và phương thức tuyển dụng mới. Bên cạnh các kênh truyền thống, Threads, một mạng xã hội mới nổi, đang dần trở thành một sân chơi hấp dẫn cho các nhà tuyển dụng và ứng viên. Đồng thời, sự phát triển vượt bậc của AI Chatbot như ChatGPT và Gemini đã mở ra một kỷ nguyên mới trong việc tìm kiếm giải pháp code, thách thức vị thế độc tôn của các nền tảng như Stack Overflow. Sự đa dạng hóa các công cụ này không chỉ làm phong phú thêm quy trình tuyển dụng mà còn mang đến những cơ hội mới cho các chuyên gia IT.
Đặc biệt, báo cáo cho thấy rằng doanh nghiệp sẵn sàng trả mức lương cao hơn cho nhân sự làm việc trong lĩnh vực AI. 43,7% doanh nghiệp cho biết mức lương nhân sự AI cao hơn từ 10% - 20%, và 18,4% sẵn sàng trả cao hơn 20% - 50% so với các vị trí khác trong ngành.
Những con số nổi bật trong "bức tranh" nhân sự và tuyển dụng ngành IT trong làn sóng AI giai đoạn 2024 - 2025"
- Gần 60% nhân sự IT bị thôi việc trong năm 2023 vẫn chưa tìm được công việc mới vào năm 2024, cao gấp rưỡi so với nhóm chủ động nghỉ việc.
- Để nhanh chóng tìm việc, nhiều IT sẵn sàng chấp nhận workload và đa nhiệm nhiều hơn, tăng 10% so với năm trước.
- Mạng xã hội Threads, dù mới ra mắt, đã có 4,4% nhân sự dùng để tìm việc và 2,4% doanh nghiệp dùng để tuyển dụng.
- Vị trí Product Owner/Product Manager khó tuyển dụng nhất, chiếm 25,6%, do ứng viên chưa đáp ứng yêu cầu.
- AI Chatbots như ChatGPT, Gemini vượt qua Stack Overflow về tìm kiếm giải pháp code, đứng thứ 2 trong các công cụ IT ưu tiên.
- 43,7% doanh nghiệp trả lương cao hơn 10-20% cho nhân sự AI, 18,4% trả cao hơn 20-50%.
