Hiện tại ngành IT đã được chú trọng phát triển hơn trước kia. Hệ thống giáo dục cũng dành ưu tiên rất lớn cho việc đào tạo công nghệ thông tin. Thế nhưng rất nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn khi tuyển dụng nhân sự ngành IT. Sau đây các bạn hãy cùng Hachinet lý giải sự khó khăn trong tuyển dụng nhân sự IT và tìm kiếm giải pháp cho vấn đề này nhé.
Thực trạng thị trường nhân sự IT hiện nay
Theo báo cáo tình hình nguồn nhân lực ngành IT, trong vài năm trở lại đây nhu cầu nhân lực ngành IT không ngừng tăng cao. Cụ thể, trong năm 2023, nhu cầu thị trường là 450.000 nhân lực nhưng tổng số lập trình viên chỉ khoảng 430.000. Tức là, còn thiếu khoảng 20.000 nhân lực. Nguyên nhân xảy ra thiếu hụt xuất phát từ sự chênh lệch giữa trình độ lập trình viên và yêu cầu của doanh nghiệp. Nói đơn giản sự thiếu hụt ở đây là thiếu nhân sự chất lượng, thiếu người làm được việc.
Các số liệu thống kê cho thấy, hiện tại chỉ có khoảng 16.500 (khoảng 30%) sinh viên trên tổng số 55.000 sinh viên có thể đáp ứng được các yêu cầu về kỹ năng và chuyên môn của doanh nghiệp. Các nhà quản lý cũng nhận định rằng, vấn đề thiếu hụt nhân sự ngành IT không phải do những giới hạn về địa lý. Bởi vì ngành IT là lĩnh vực có khả năng làm việc trực tuyến cao. Bằng chứng là trong đại dịch vừa qua, những nhân sự trong ngành này không bị ảnh hưởng quá nhiều. Thực tế vấn đề nằm ở chất lượng nguồn nhân sự.
Một số chuyên gia đã nhận định, thị trường Việt Nam sẽ còn tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Với tốc độ phát triển đó, nước ta sẽ cần thêm khoảng 300.000 nhân sự cho ngành IT. Còn số này sẽ còn tiếp tục gia tăng. Thế nhưng hiện tại thị trường tuyển dụng chỉ đáp ứng được 2/3 con số trên. Mỗi năm nước ta sẽ có trên 50.000 sinh viên tốt nghiệp ngành IT. Bên cạnh đó còn một lượng lớn nhân sự có năng lực và làm trái ngành. Thế nhưng, con số này vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp cả về lượng và chất.
Việt Nam đã đạt được một số thành tựu nhất định trong các lĩnh vực công nghệ mới như blockchain, AI,… Vì vậy, càng nhiều tập đoàn lớn tìm đến Việt Nam để săn đón những nhân sự công nghệ chất lượng. Điều này càng làm thị trường tuyển dụng thêm cạnh tranh gay gắt. Các doanh nghiệp nhỏ sẽ khó tìm được nhân sự phù hợp hơn. Bên cạnh đó, các khảo sát cũng cho thấy, khu vực Châu Á – Thái Bình Dương sẽ thiếu hụt khoảng 47 triệu nhân sự ngành IT vào năm 2030. Các nhà quản lý điều hành trong khu vực cũng cho biết, rất khó tìm được nhân lực phù hợp cho doanh nghiệp của mình.
Lý giải sự khó khăn trong tuyển dụng nhân sự IT
Có rất nhiều nguyên nhân khiến việc tuyển dụng nhân sự ngành IT gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, những nguyên nhân này đến từ cả hai phía, ứng viên và nhà tuyển dụng.
Về phía ứng viên
Thứ nhất, chất lượng nhân sự chưa cao
Đây gần như là nguyên nhân lớn nhất gây ra sự thiếu hụt nhân sự. Ngành công nghệ thông tin có tính đặc thù rất lớn. Để có thể chuyển đổi một ứng viên thành nhân sự chất lượng đòi hỏi phải có quá trình tích luỹ và rèn luyện kiến thức khá dài. Vì vậy mà tổng số lượng ứng viên có thể lớn nhưng số ứng viên có đủ kỹ năng và kinh nghiệm thực tế lại rất ít. Bên cạnh đó, thực trạng có những sinh viên rất giỏi chuyên môn nhưng yếu kém các kỹ năng mềm, hoặc có sinh viên am hiểu nhiều kiến thức nhưng thiếu cơ hội ứng dụng, cũng là điều khiến thị trường nhân lực thiếu hụt nghiêm trọng các nhân sự chất lượng. Để giải quyết tình trạng này, rất nhiều doanh nghiệp đã phải chọn cách tuyển dụng những nhân sự nước ngoài cho các vị trí cần nhiều kinh nghiệm.
Thứ hai, ứng viên thụ động và có khả năng nhảy việc cao
Bởi vì tỷ lệ cạnh tranh trên thị trường tuyển dụng ngành IT khá cao nên một ứng viên có thể được rất doanh nghiệp săn đón. Điều này khiến ứng viên thường ở trạng thái thụ động khi tìm việc. Bên cạnh đó, nhân sự thường có xu hướng nhảy việc khi có doanh nghiệp trả lương cao hơn hoặc môi trường làm việc không phù hợp. Chính vì nhảy việc liên tục nên họ khó có thể ổn định công việc để nâng cao trình độ bản thân. Từ đó họ cũng khó đạt được thành công và thăng tiến trong ngành IT.
Thứ ba, ngoại ngữ hạn chế
Không chỉ riêng ngành IT mà trong bất cứ ngành nghề nào cũng vậy. Những nhân sự giỏi ngoại ngữ luôn có cơ hội tiếp cận nhiều vị trí việc làm tốt và nhận được mức lương cao hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ngoại ngữ là một nhược điểm lớn của những người làm ngành IT. Họ biết rõ tầm quan trọng của ngoại ngữ đối với công việc và khả năng thăng tiến của mình, thế nhưng vẫn “né” việc học ngoại ngữ. Nguyên nhân có lẽ là vì việc học ngôn ngữ lập trình và tư duy logic khiến họ khó tiếp thu các kiến thức về ngoại ngữ.
Về phía nhà tuyển dụng
Thứ nhất, tỷ lệ cạnh tranh trên thị trường tuyển dụng ngành IT rất cao
Thông thường một ứng viên ở trạng thái tìm việc sẽ có hàng chục công ty chủ động liên hệ. Một ví dụ điển hình là trên mạng xã hội LinkedIn, chỉ cần một ứng viên ngành IT cập nhật trạng thái “open to jobs” thì họ có thể nhận được hàng trăm JD từ các doanh nghiệp, khi đó họ sẽ chỉ việc ngồi lọc thông tin.
Thứ hai, thương hiệu tuyển dụng mờ nhạt
Các ứng viên ở trình độ senior trở lên thường rất am hiểu thị trường. Họ không dễ bị hấp dẫn bởi các tin tuyển dụng theo kiểu truyền thống. Trong khi đó, các chương trình học bổng hay tập sự cũng chỉ mang tính tạm thời. Bởi vì hiện tại có rất nhiều doanh nghiệp đang phát triển các chương trình này. Vì vậy, trước sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường tuyển dụng, doanh nghiệp có thương hiệu tuyển dụng mạnh sẽ dễ dàng thu hút được ứng viên hơn.
Thứ ba, mức lương chưa phù hợp
Có hai lý do khiến doanh nghiệp đưa ra mức lương chưa phù hợp. Trước tiên là không đủ ngân sách, kế đó là đánh giá không đúng giá trị của vị trí công việc nên đưa ra mức lương không hợp lý. Những lý do trên đã khiến ứng viên cảm thấy họ không được coi trọng. Vì vậy, phòng nhân sự càng khó chiêu mộ nhân tài.
Cách tuyển dụng nhân sự ngành IT hiệu quả
Thiết lập và đẩy mạnh truyền thông thương hiệu
Thương hiệu tuyển dụng chính là hình ảnh mà doanh nghiệp muốn truyền tải đến nhóm ứng viên tiềm năng. Điều này hoàn toàn khác với thương hiệu sản phẩm hay thương hiệu doanh nghiệp. Trên thực tế rất nhiều doanh nghiệp lớn đã xây dựng cho mình một nền tảng tuyển dụng riêng. Đó có thể là Fanpage tuyển dụng hoặc một nền tảng nào đó khác. Ví dụ như Google có Google Developer Group (GDG), Facebook có Dev Circle (DevC),…
Khi phân chia như vậy sẽ giúp doanh nghiệp thực hiện các hoạt động có trọng tâm hơn. Với nền tảng tuyển dụng riêng, doanh nghiệp có thể lưu trữ tất cả các thông tin liên quan đến thương hiệu tuyển dụng tại đây. Nhờ vậy họ có thể tiếp cận đúng nhóm đối tượng mục tiêu mà không lo sẽ ảnh hưởng đến các hoạt động truyền thông thương hiệu.
Xây dựng môi trường chia sẻ trong cộng đồng IT
Lĩnh vực IT thường có nhiều chính sách và công nghệ mới được cập nhật thường xuyên. Nhân sự trong ngành CNTT cũng rất thường xuyên chủ động cập nhật các kiến thức, xu hướng mới. Vì vậy, để nâng cao khả năng thu hút ứng viên và giữ chân nhân tài, doanh nghiệp cần chủ động kết nối và chia sẻ với cộng đồng IT. Một số hoạt động doanh nghiệp có thể lựa chọn như viết blog, tổ chức các sự kiện công nghệ, làm diễn giả, nhà tài trợ tại các workshop,…
Thông qua các hoạt động kể trên, doanh nghiệp có tiếp cận và duy trì mối quan hệ với những nhân sự tài năng ngành IT. Đồng thời, họ còn thể hiện được văn hoá, tính cầu thị, tạo dựng niềm tin với ứng viên. Từ đó có thể thúc đẩy ứng viên nộp hồ sơ.
Tập trung công tác tuyển dụng vào các ngách trọng điểm
Lĩnh vực IT tương đối rộng. Mỗi doanh nghiệp cũng thường tập trung phát triển trong một ngách riêng, như outsourcing, AI, bigdata hay blockchain. Do đó, để nâng cao hiệu quả tuyển dụng, doanh nghiệp nên tập trung thực hiện truyền thông trong đúng ngách đang hoạt động. Nếu dàn trải trên diện rộng sẽ chỉ gây lãng phí tiền bạc, thì việc tập trung vào đúng ngách sẽ giúp doanh nghiệp điều hướng thương hiệu đúng và tuyển được nhân sự phù hợp.
Ứng dụng công nghệ vào hoạt động tuyển dụng
Các doanh nghiệp ngành IT thường có hệ thống quản lý vô cùng hiện đại. Nhưng điều này không có nghĩa nó sẽ giải quyết hiệu quả vấn đề về nguồn nhân lực. Lý do là vì các công cụ này chưa được chuyên môn hoá như các phần mềm tuyển dụng chuyên nghiệp. Vì vậy, các doanh nghiệp nên tham khảo và chọn một phần mềm quản lý tuyển dụng chuyên nghiệp để nâng cao hiệu quả tuyển dụng nhân lực IT. Một trong những phần mềm rất đáng tham khảo đó là TalentBold.
Bằng công nghệ hiện đại TalentBold cho phép doanh nghiệp lưu trữ và cập nhật hồ sơ ứng viên từ các nguồn khác nhau. Hệ thống cũng hỗ trợ sàng lọc, đánh giá hiệu quả các đợt tuyển dụng và lên kế hoạch nguồn nhân lực.
Có chiến lược thu hút ứng viên
Ngoài các giải pháp trên, doanh nghiệp cũng cần xây dựng chiến lược tuyển dụng đa kênh để có thể thu hút, chinh phục ứng viên nhanh chóng và hiệu quả. Cụ thể, bạn cần đảm bảo các tin tuyển dụng của doanh nghiệp được truyền tải nhanh và dễ dàng được tìm thấy.
Có thể thấy để tuyển dụng được những nhân sự tài năng ngành IT không hề dễ. Chính vì vậy các doanh nghiệp cần có chiến thuật và kế hoạch phù hợp để cạnh tranh trên thị trường tuyển dụng.
